Lastryko (inaczej terazzo lub lastriko), czyli wyszlifowana betonowa masa z zawartością kamiennego kruszywa, gości już nie tylko na wysłużonych klatkach schodowych, lecz także w modnych wnętrzach, na skwerach i w ogrodach przy domach jednorodzinnych. Płytki lastrykowe lub czasem po prostu imitujące lastryko, zdobią dziś ściany oraz podłogi we wszystkich pomieszczeniach od łazienek, przez kuchnie, aż po salony. Wraz z modą na industrialne i nowoczesne aranżacje oraz na skutek poszukiwań nowych form wyrazu w architekturze wnętrz, lastryko w ostatnich latach szturmem wdarło się do współczesnego wzornictwa. Marka Dasag od dawna wykorzystuje ten materiał, przy produkcji funkcjonalnych i estetycznych płyt posadzkowych, brukowych i tarasowych.
Terazzo – powrót do przeszłości?
Lastryko zostało przez architektów uznane za odkrycie aranżacyjne 2017 roku. We wzornictwie, podobnie jak w modzie i muzyce, lubimy raz na jakiś czas wybrać się w sentymentalną podróż w przeszłość oraz czerpać inspiracje z mienionych trendów i rozwiązań odkrywając je na nowo. Klasyczna postać lastryko to rodzaj betonowego podłoża utworzony przez mieszaninę wody, cementu, grysu oraz barwnika. Najczęściej materiał ten, w postaci szarych płytek lastrykowych z okruchami granitu, marmuru oraz innego kruszywa, był i jest stosowany do wylewania posadzek, schodów, parapetów, a także nagrobków. Choć terazzo może potocznie kojarzyć się z epoką PRL, ponurymi podłogami na urzędowych korytarzach i szkołach lub klatkami schodowymi, dziś za sprawą projektantów materiał ten zyskuje zupełnie nowe oblicze. Współczesna postać terazzo zdobi nie tyko budynki użyteczności publicznej, lecz również wnętrza mieszkań oraz domów. Z kolei marka Dasag wykorzystuje właściwości lastryko do tworzenia płyty nawierzchniowych, brukowych i chodnikowych, które układają się w piękne deptaki lub zdobią powierzchnie piesze w centrach dużych miast. Co sprawia, że płyty lastryko mają tak wyjątkowe właściwości, że praktycznie wszędzie mogą znaleźć swoje zastosowania?
Lastryko – cena, trwałość, design
Początkowo terazzo było traktowane wyłącznie jako tani materiał o bardzo dużej wytrzymałości. Cena lastryko oraz użyteczność tego budulca powodowały, że był on tak powszechnie stosowany w czasach gospodarki centralnie planowanej, gdy budowano naprawdę dużo, a forma budowli bardzo mocno ustępowała ich funkcjonalności. Wybudowane obiekty miały być trwałe oraz powstawać maksymalnie szybko, by ”plan został wykonany w terminie”. Odporność na działanie czynników atmosferycznych, uderzenia i ścieranie to właśnie te cechy, które spowodowały, że lastryko tak chętnie stosowano w szkołach i obiektach użyteczności publicznej, gdzie było ono narażone na bardzo silną eksploatację i sprawdzało się doskonale. Dziś producenci nowoczesnych płyt lastrykowych chętnie podkreślają właściwości tworzywa, które w dzisiejszym świecie ”rzeczy tymczasowych” wyróżnia się swoją trwałością. Jeśli do użyteczności dołożymy design, zastosowanie nowych pigmentów i wybarwień oraz efektów jak choćby labradoryzacja, otrzymujemy materiał niemal idealny. Tradycyjnie lastryko występowało w kolorach – białym i szarym. Barwy te uzyskiwano poprzez domieszki naturalnych pigmentów i kruszyw ciemniejszych lub jaśniejszych skał. Obecnie, gdy moda na terrazzo powróciła, producenci płytek oferują lastryko w znacznie szerszej palecie kolorystycznej.
Lastryko świetnie sprawdza się na zewnętrza ze względu na niewrażliwość na promieniowanie UV, a także brak absorbcji cieczy (terazzo nie podlega korozji). Trudno się więc dziwić, że wykazujące dużą odporność na ścieranie oraz wytrzymałość na obciążenia statyczne i dynamiczne płyty lastrykowe, wróciły do łaska zarówno inwestorów komercyjnych, jak i prywatnych. Warto też zwrócić uwagę, jak przebiega współczesny proces produkcji – już na etapie wytwarzania płyty są specjalnie impregnowane, dzięki czemu odznaczają się wysoką wytrzymałością na mróz, wilgoć i inne trudne warunki pogodowe. Ponadto, płyty o strukturze piaskowanej, szczotkowanej oraz naturalnej cechuje podwyższony współczynnik antypoślizgowości, co pozwala stosować je w pieszych ciągach komunikacyjnych oraz na tarasach.
Czy lastryko to sztuczny kamień?
Do produkcji terazzo najczęściej wykorzystuje się takie kamienie jak marmur, granit czy bazalt. Faktura materiału końcowego może być chropowata, z wystającymi kawałkami kamienia (pozwalając uzyskać naturalne właściwości antypoślizgowe) lub polerowana na wysoki połysk (w aranżacjach pojawia się wtedy często jako płyta naścienna, blat lub parapet). Ze względu na obecność naturalnych kruszyw lastryko bywa potocznie nazywane sztucznym kamieniem. Co ciekawe, lastriko znano już w starożytności, gdzie stanowiło ono jedno z najstarszych znanych, zachowanych do dziś podłoży. Za ojczyznę materiału uważa się Italię, a dokładnie – Wenecję (stąd włoskie określnie „terazzo”).
Z lastryko powstają dziś nie tylko efektowne posadzki, parapety zewnętrzne i wewnętrzne, tarasy, czy schody. Materiał ten wykorzystuje się także formują z niego blaty kuchenne lub umywalki. Niektórzy projektanci poszli jeszcze dalej tworząc lastrykowe dekoracje, wazony i osłony doniczkowe. Czy terazzo ma wady? Tak, nie najlepiej tłumi dźwięk. Można mu jednak wybaczyć te drobną dysfunkcję przy tak szerokim wachlarzu zalet.